CAP. VI.

Exequia Burgomagistri. Bacchi Sacrificium.

Illâ ipsâ nocte, quæ testes nos habuit convivii, quidam è burgomagistris, cujus ædes in altiore colliculo sitæ erant, è fenestrâ excidit ; quam is, parùm sui compos nec benè palpans, ostium putârat; fractâque cervice, statim expiravit. Cujus exequias, magnâ cum pompâ luctúque, celebratas vidi. Pullo se quisque colore tingebat; proque sertis pampineis, cupressea induebat. Cadaver impositum non sandapila, non pyræ; sed dolio semi pleno injectum, in puteo vini pleno non tam sepultum quàm submersum est: nam, ubi Romanis in more erat pyræ altiori glebas thuris, ut loquar cum Lucretio, et omne genus suaveolentium aromatum superinjicere, hîc urnulam quisque viui infundit tumulo, mortuóque valedicit. Statua illi erecta in medio Bacchi atrio, inscripta illorum linguâ hoc carmine *:

"Non patuêre fores: patuit quæ nocte fenestra,
Janua mortis erat, janua honoris erit.

Biduum ego istic tutus mansissem, cùm ad me hospes, "Heus tu," inquit, "latuisti probè, hactenus; sed tertium si adhuc diem egeris, necesse est Baccho sacrifices: illa mihi cura incumbit scilicet, ni in tuam gratiam pejerare malim."

Cui ego: "Et quis ille mos est, quæso, cui tam necessariò parendum est? Id, si semel cognovero, aut diutiùs permansurus faciam, aut hodierno discessu hoc te metu ac periculo liberabo."

"Vidisti," inquit ille, "heri Bacchi statuam in foro; craterémque, cui unum infundebant, libaturi, duplicémque infusi egressum. Alterutri horum os applices oportet, indéque haurias plus quàm sat est, donec humi procubueris: tum, denique, illo ipso in loco provolutus, destillantis adhuc vini imbre, usque dum desierit, proluaris."

"Sed, amabo, dic mihi seriò," inquam, "num qui unquam peregrini hoc fecerunt."

* Et illud,

"Vina dedere neci G. vina sepulchro
Funde; sitim nondum finiit atra dies."

Senæ in Templ. S. Dominici. Adhuc et tertium:

"Vina dabant vitam; mortem mihi vina dederunt.
Sobrius auroram cernere non potui.

Ossa merum sitiunt: vino consperge sepulchrum ;
Et, calice epoto, care viator, abi.

VALETE POTATORES." Script. Senæ in Templo S. Spiritùs.

"Ad unum omnes," inquit ille: "quidam perquam lubentes; alii etiam invitissimi."

"Ego verò abeo," inquam: "tu modò expedi mihi, sodes, quæ secundas teneat è reliquis Yvroniæ partibus.

Zythæniam ille mihi laudavit, quam alii Pyræniam vocant, sub ditione Tricongii, è nobilissimâ Cantharidum familiâ oriundi: simúlque monstrat viam, satis per se facilem; jubétque valere.

CAP. VII.

Pyrania vel Zythenia, et Peregrinatio ad Sacrum Utrem.

PERGO ego jam solus aquilonarem plagam versus : et, à tergo mihi relicto Schaum albido flumine, perveni ad Kotzungam; villam omnium quas vidi teterrimam, olidissimam.

Jamque in ipsis Ponfiniæ terminis, Validolium salutavi, satis commodam nitidámque: in quâ, tamen, fontem aut fluvium nulJum animadverti; ut audio, ne vinum nymphis adulterari possit.

Id unum queror, cujus monitum volo lectorem; ita proficiscenti mihi molesta fuisse pocula, ut cruces Italæ et Hispanæ solent festinanti viatori: quæ ad tertium quemque lapidem sub sacro fornice plena disponebantur, quibus illibatis perigrinanti fas non est illàc præterire. Conveni, tandem, viatorem, vilissimo ac villosissimo sagulo superindutum, fronte ac pedibus nudum.

Ego statim quò tam grandi gradu tenderet percontabar.

Cui ille, "Peregrinationem," inquit, "longam suscepi ad sacrum utrem Schlauchbergæ."

Miratus novum urbis nomen, itérque inusitatum, multa rogabam, de regionis urbísque situ, de consilii ratione, ac utris denique illius virtute: tulíque responsum:

"Schlauchberga urbs est in ultimis ferè Pyræniæ finibus et Loçaniæ, ab utrâque regione celebratissima: in quâ, præter alia cofendissima religionis monumenta, ædes sunt Bacchi Pyrodis: Capellam Ardentem vocant: non, ut in aliis regionibus, adulti, barbatíque; sed embryonis: illâ ipsâ formâ, quâ totus ardens à Semeles utero, patre obstetricante, olim ereptus est: ex arduâ rupe excisa. E quarum tecto, pyropis aureísque flammulis magnificentiùs ornato, ut cataractæ in nescio quod Indicum mare, guttæ perennes fumantis tepentísque liquoris in utrem subjectum continuo fluxu destillant; quem supernè ferunt tantâ virtute imbutum, ut quisquis piè devotèque ex eo largiùs hauserit, nunquam deinceps, aut ante mediam noctem sitire, aut ante meridiem inebriari possit. Id, verò, utrunque mihi homini publico, multum facessit negotii: qui neque ad mediam usque noctem dormire possum, quin præ nimiâ siti surgam; neque mane surgo, quin ante meridiem gravissimo somno premar ebrius. Hunc ergo in finem, nisi quòd paulum aquæ libaverim hodie de puro fonte, per triduum hoc siticulosus incedo, ut

tanto plùs merear de hoc igneo numine: nec quis, aut mihi sic amicto, aut meo cuicunque comiti, poculum audet obtrudere importuniùs."

Ego amplexus avidè oblatum mihi tam opportunè privilegium; et comitatum illius, et patrocinium obnixiùs efflagitabam.

Tandem, ubi non parum viæ garriendo transegissemus, mutatam soli faciem animadvertens, in qua nunc sumus regione sciscitor.

Hic inquit," Ex quo latam illain paludem trajecimus, Methium designans lacum, tractus est Uscebatius; proximior Pyraniæ regio: non æquè culta, sed multò felicior nostrâ Oenotriâ; sive terræ virtutem, sive aëris temperiem spectes."

Subolebat mihi, accepto quàm primùm nomine, et origo vocis et ratio: quòd ad Báboc usque soliti sint epotare; vel ab 85 T8 Gueúeos Belis: quàm verè, judicent australium linguarum peritiores.

Sanè, populus perquam sordidus et inhumanus; nec, nisi ebrius, unquam non ferus et truculentus videbatur: qui tamen mihi, ut superstitiosissimi sunt, comitis tam religiosi causâ, satis favebant. Primam quidem noctem, in publico urbeculæ cujusdam obscurioris xenodochio, transegimus: satis pol quietè; hospites, enim, omnes ebriulatos, somnóque altissimo semimortuos, et comperimus et reliquimus. Reliquas, in quibus nihil tabellis dignum animadverti, volens taceo.

Pervenimus, tandem, per multas silvas invias longásque paludes, ad oppidulum celebre ac frequens, Portum Aqua Fortis.

Ego, requiem mihi jam diu pollicitus, "Quâ nunc imus?" inquam : "aut num hæc spes tua est illa desideratissima Schlauchberga?"

"Non est," inquit ille: "sed, quod te recreet aliquantulum, ne ulna terræ metienda restat his pedibus: remis peragetur quod restat; quibus postquam hæc obstantia freta feliciter transfretavimus, per quieta Pyræniæ litora" (regio enim hæc, Daniæ more, ab oceano interveniente, duas in partes scinditur) "ad portum optatissimum perveniemus."

Navim conscendimus: solvimus portu; et jam in mediis fluctibus agitamur.

Sed hic friget mihi etiamnum timidum hoc pectus reminiscenti, quantum nos isthic periculum evaserimus. Ecce, enim, nautas ad unum omnes ebrios planissimè, suíque parùm compotes. Hîc unus dormit in puppi: alter fato Palinuri* remum tractaturus, in mare præceps decidit; cui dum unus et alter frustrà opem ferre tentant, casuri et ipsi manibus nostris servati sunt: furit alter, remúmque intentat proximo, quòd socio amisso non fuerit opitulatus: cui ille, lacessitus ingeminato verbere, pariter respondet: alterutri se parti adjungunt reliqui: volant hàc illàc minaces remi, jam in fustes conversi; et nunc non amplius undam, sed auram verberant: facilè sternuntur humi, quos Bacchi priores ictus ultrà præcipitant. Victores duo, neque jam plures supererant, serò pertæsi tantæ cladis, in nos irruunt, torvè intuentes; nostrâque causâ hæc omnia eve

* Virgil. En.

nisse clamitant. At nos, quibus pudori visum est à totidem ebriis superari, procumbentium armis instructi, impotens par hostium facilè subegimus, armísque spoliatos ligavimus: ipsi nautas egimus: quin et cymba ipsa, quasi non minùs ebria, nutabat hàc illac; ita ut, nisi siccior nobis venti aura ab Æolio utre opportuniùs emissa flavisset, et navim planè invitam rectà promovisset, hîc nos miseri remiges spem omnein unà cum cadaveribus nostris obscurè sepelissemus, neque unquam religiosus iste comes Bacchi sui utrem invisisset.

Inter navigandum, quod unum silere nequeo, obversabatur oculis nostris, procul à sinistris, insula quædam alta et nivosa; aliquantò borcalior: cujus nomen rationémque petenti responsum est:

"Illa Glacialis Insula nominatur: quò Bacchus, jam imberbis, ut iratæ noverca supercilium fugeret, à patre relegatus est: quem cùm inhumaniùs tractâssent, tandémque vi et armis abegissent incolæ, iratus pater terram jussit perpetuis nive ac tenebris operiri."

"Sed unde fumus ille, quem à longinquo videmus è montis nivosi cacumine erumpentem ?"

"Mons," inquit," Sacer Dionysii in cujus igneis visceribus expiari ferunt illorum animas, qui nimis sobriè temperantérque vixerint, aut illi manus olim violentas intulerint. Hic scilicet pœnas dant infelices umbræ, assiduéque cruciantur; donec quis amicorum superstitum, Capellam Ardentem inviserit, et igneâ illâ, aquâ in tumulum effusâ, manes liberaverit."

Subrisi ego jam mihi visus cantatissimi illius Purgatorii originem explorasse: ut frustrà sit Odilo ille Abbas cum Monachis Cluniacensibus, qui in Ætnæo Monte istiusmodi animarum expiatorium, 600 abhinc annis statuerint *.

Appulimus, tandem; urbémque invenimus satis quidem elegantem, sed utribus vasísque coriaceis stratam, tectam. Nec artifices ullos hîc vidisse memini, præter sutores utriarios: ut jam tandem quid de coriis Pamphagonicis fieret, satis intellexerim. Cujus rei rationem sic habe: Incolæ non mero utuntur, ut Yvrones reliqui; sed aquis quibusdam lambicatis, vino fortissimo commistis, quarum tanta vis est, ut fragili hoc vitro contineri nequeant; quapropter thecas sibi hujusmodi comparant, resinâ picéque firmatissimas.

Cives rufi sunt, plerique, lippi, iracundi, invidi, suspiciosi, tremente manu, gressu dubio; et, quod me terruit maximè, meras flammas et bibunt et spirant: quantum, enim, nos istic aquæ, aut tenuissimæ cervisiæ, tantum isti hujus calidissimi liquoris infundunt; ut quoties aliquem viderim istorum, non potuerim non ignei Draconis Franecrensis meminisse.

Ego, igitur, qui modò aquâ periclitabar, nunc mihi magis ab incendio metuebam. Comitem, ergo, meum Baccho suo supplicantem, præcordiis meis longè meliùs consulturus, deserui; et ab urbe Vulcani Cyclopúmque, potiùs quàm Liberi Patris, me proximo mane subduxi.

* Anno 1000.

Jamque dum per extremas Loçaniæ oras reditum meditabar, visurus Houbeloniam, tertiam Yvroniæ regionem, ecce me subitò adorta est armata vis Viraginensium, cinxit, cepit, rapuítque miserrimum erronem, per immensum iter, ad caput regni Gynæcopolin.

Nolo tamen ægriùs ferat lector, quòd intacta mihi hoc casu remaneat Yvroniæ pars reliqua: nam, ut mihi narravit nuperus comes, et hæc omnium ignobilissima est, et parùm discrepat à cæteris; nisi quòd Houbeloniis minùs generosa ebrietas est, magisque belluina.